AMERYKAŃSKA EDYCJA „MODERN GORDON-BENNETT BALON RACE”
Idea rozgrywania zawodów o puchar im J. Gordon Bennetta odżyła po 40 latach w Stanach Zjednoczonych. Polska na której spoczywał obowiązek organizacji zawodów które odwołano na skutek wojny, tego tematu nie podejmowała. Już wprawdzie sport balonowy zaczął się w Polsce od roku 1958 jakoś rozwijać, na stanie w Aeroklubach były balony, ale na przeszkodzie dalej stały nieprzychylne takim zawodom „wschodnie” wiatry.
Od roku 1983 pod patronatem FAI rozpoczęto kontynuację przerwanych przez wojnę zawodów, przy zachowaniu ciągłości ich numeracji.
W tej części artykułu zostanie omówiona amerykańska edycja zawodów i nasze polskie uczestnictwo w tych zawodach.
Pierwsze zawody na terenie USA rozegrano 26 maja 1979 roku. Na starcie w Long Beach w Kalifornii są załogi z dziewięciu państw startujące na 17 balonach. Wśród nich jest również załoga polska w składzie Stefan Makne i Gromosław Czempiński która startowała na balonie SP-BZM ,,POLONEZ II”. Załoga nasza zajęła 16 miejsce. Przewiezione przez niektóre załogi przesyłki pocztowe stemplowano dodatkowym stempelkiem odbijanym w kolorze czarnym, zielonym lub czerwonym. Z okazji zawodów nie stosowano okolicznościowego stempla pocztowego.
Nasza załoga stosowała na przesyłkach pamiątkowych dodatkowy stempel okrągły oraz dwa podłużne o treści: GORDON BENNETT oraz BALON „POLONEZ” którymi stemplowano przesyłki pocztowe. Z okazji zawodów stosowano również nalepki balonowe. Szereg przesyłek pamiątkowych przygotowano we współpracy z Polish Philatelic and Numismatic Society w Los Angeles. Nasza załoga reklamowała w tych zawodach samochód FSO ,,Polonez” używając do tego celu widokówek przedstawiających ten samochód. FSO które sponsorowało budowę balonu i wyjazd ekipy do USA. Polskie przesyłki są spotykane z datami 29 i 30 maja 1979 r.
Opis zawodów a także przesyłki przewiezione w czasie trwania pierwszych zawodów na terenie USA opisałem i pokazałem w rozdziale „Ciekawostki” w menu witryny na stronie 10.
Następne zawody rozegrano 26 kwietnia 1980 roku w Fountain Valley w Kalifornii. Był to rok w którym rozgrywano Igrzyska XXII Letniej Olimpiady w Moskwie. Na starcie do zawodów balonowych nie stanęli zawodnicy polscy. Była to sprawa polityczna związana z bojkotem przez USA olimpiady w Moskwie. Jednak na starcie stanęło dwanaście załóg reprezentujących sześć państw. Organizatorzy przygotowali specjalne koperty dla „poczty balonowej”. Znane są przesyłki przewiezione przez załogi balonów USA i Szwajcarii.
W roku 1981 przystąpiono w USA do rozegrania jubileuszowych zawodów balonowych o puchar im. J.Gordon Bennetta. Na starcie do zawodów 25 kwietnia w Fountain Valley stanęły załogi pięciu państw startujące na jedenastu balonach. Zabrakło jednak załogi polskiej. Znane są przesyłki balonowe przewiezione przez załogi USA i Szwajcarii.
Znane są przesyłki przewiezione przez niektóre załogi balonowe.
Z każdych zresztą zawodów było 80-100% załóg co wiozły pocztę. Wystarczy spojrzeć na zachodnie biuletyny czy strony internetowe. W niektórych numerach można znaleźć zdjęcia odznak balonowych, poczty balonowej, porcelany, zdjęć itp. Tam się bawią tym sportem. Zawsze jedynie gdzie by to nie było nasi zawodnicy odstają od reszty
W roku 1983 zainaugurowano oficjalną wersję zawodów w Paryżu. Tym razem zawody organizowano według regulaminu FAI nadając im kolejną numerację 27. Zawodów o Puchar im Gordon Bennetta. W Stanach Zjednoczonych w tym roku zawodów nie rozegrano.
Zawody te w miarę dokładnie opisałem w rozdziale „Przygody Makne” w menu witryny, na stronie „Gordon Bennett 1983" jedna z przygód Pana Stefana Makne.
Rok 1984 - w USA zorganizowano bliźniacze zawody ale pod nową nazwą: ,,MODERN GORDON BENNETT - BALLOON RACE"” i pod tą nazwą będą się odbywały w USA zawody w następnych latach. W Palm Springs w Kalifornii na starcie do zawodów stanęło dziewięć załóg z czterech państw. Znane są przesyłki przewiezione przez załogi niektórych balonów.
W roku 1985 zawody rozgrywano w Palm Springs w dniu 4 maja. Startowało osiem załóg balonowych z czterech państw. Również i tym razem bez załogi polskiej. Znane są przesyłki balonowe.
Rok 1986. Ponownie w Palm Springs spotkanie załóg balonowych. Dnia 3 maja na starcie stanęły załogi czterech państw na sześciu balonach. Organizatorzy i Polonia spodziewali się przyjazdu ekipy polskiej. Byli nawet zgłoszeni zawodnicy Stefan Makne i Hieronim Kosmowski. Przygotowano stempel pokładowy balonu i inne wydawnictwa.
Poniżej stempel okolicznościowy z 1986 roku przystawiony na kartce, gdzie jej przednią część stanowi ilustracja z zawodów Gordon Bennetta z 1909 roku, które odbyły się w Zurychu. Charakterystycznym polskim akcentem tych zawodów było lądowanie w Polsce.
Zwycięzca Edgar W. Mix (USA) oraz Andree Roussel na „gazowcu” „America II” w 35 godzin i 7 minut przebyli odległość 1121,11 km lądując w Ostrołęce w Polsce (na północny wschód od Warszawy).
Druga strona kartki ze stemplem z 1986 roku.
Kilka ujęć ze startu balonów w 1909 roku.
W roku 1987 rozegrano ponownie zawody w Palm Springs w dniu 9 maja, również bez załogi polskiej. Znane są przesyłki poczty balonowej. Już z nazwy imprezy zniknął napis: GORDON BENNETT.
Ogólnie podsumowując powyższe zawody można stwierdzić, że są to zawody jako takie nieuznane przez FAI co nie zmniejsza wartości walorów i przesyłek przewiezionych w czasie tych zawodów.
Międzynarodowa Komisja Balonowa i Międzynarodowa Federacja Lotnicza w czasie konferencji w Paryżu w 1985 roku zajęła stanowisko w sprawie nielegalnej nazwy „Zawody o Puchar Gordona Bennetta”.
Pan Jerzy Czerniawski na łamach „Skrzydlatej Polski” nr 198 tak relacjonuje przebieg konferencji z Paryża:
28 i 29 marca br. odbyło się w Paryżu posiedzenie Międzynarodowej Komisji Balonowej (CIA) Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAI). Ze względu na szeroki wachlarz problemów poruszanych w trakcie obrad ograniczę się do przedstawienia spraw najbardziej interesujących.
Posiedzenie rozpoczęło się uhonorowaniem minutą ciszy śmierci wybitnego pilota balonowego, Amerykanina Bena Abruzzo. który zginął tragicznie w katastrofie samolotowej w USA, na początku br. Był członkiem załogi pierwszego udanego lotu balonem przez Atlantyk i dowódcą pierwszego lotu przez Pacyfik. Aktualnie do niego należą absolutne rekordy lotów balonowych, czasowe i odległościowe. Ben Abruzzo za zasługi w sporcie balonowym był odznaczony przez FAI dyplomem Montgolfiera oraz Złotym Medalem przez Kongres USA.
Po krótkiej dyskusji, na początku obrad komisja wystąpiła z wnioskiem o włączenie sportu balonowego do dyscyplin olimpijskich. Do tej pory FAI wytypowała sporty spadochronowy i lotniowy. Sport szybowcowy, w przypadku pozytywnej opinii Komisji -Szybowcowej (CIVV). ma również szansę nominacji. Gdyby Komitet Olimpijski, na wniosek FAI, wyraził zgodę to wymienione sporty lotnicze weszłyby w poczet sportów olimpijskich na Olimpiadzie 1992.
Jedną z imprez najbardziej interesujących Polskę w br. są niewątpliwie 29. Międzynarodowe Zawody Balonowe o nagrodę im. Gordona Bennetta, które odbędą się w dniach 27-30 września 1985 w Genewie w Szwajcarii. Tym bardziej że, szwajcarska firma Solco Basel również w tym roku zadeklarowała sfinansowanie startu dwóch polskich załóg w tych zawodach. Dr Ernest Iselin, ubiegłoroczny i tegoroczny dyrektor tych zawodów, - poinformował o przygotowaniach do imprezy. Jedyną zmianą w nowym regulaminie jest wymóg, by przynajmniej jeden z pilotów każdej załogi wykazywał się znajomością języka angielskiego. W roku ubiegłym wystąpiły bowiem poważne trudności w łączności ze służbą kontroli ruchu lotniczego.
Komisja dosyć dużo uwagi poświęciła nielegalnemu używaniu w USA nazwy Zawody o Puchar Gordona Bennetta. W stanie Kalifornia Tom Heinsheimer corocznie od 1979 organizuje zawody pod tą właśnie nazwą. FAI, nie może uznać tych zawodów, gdyż są one rozgrywane niezgodnie z regulaminem, ustanowionym przez Gordona Bennetta. Dr Ernest Iselin apelował pisemnie do Toma Heinsheimera o zaprzestanie używania tej nazwy, lecz otrzymał odpowiedź negatywną. Tom Heinsheimer twierdzi, iż posiada zgodę rodziny słynnego Jamesa Gordona Bennetta na używanie tej nazwy. Amerykańska Federacja Balonowa (BFA) w celu odciągnięcia pilotów od tych zawodów organizuje w tym samym czasie w Kalifornii imprezę o nazwie Memorial Trophv Max Anderson i Don Ida, rozgrywaną na zasadach zawodów o nagrodę im. Gordona Bennetta. Komisja wystosowała apel do wszystkich pilotów balonowych by nie brali udziału w zawodach, organizowanych przez, Toma Heinsheimera.
Inną bardzo poważną imprezą, w której został zgłoszony start polskiej załogi będą 7. Mistrzostwa Świata Balonów na Ogrzane Powietrze w Battle Creck (USA), w terminie 12-21 lipca 1985. Jako pilot proponowany jest Stefan Makne. Mistrzostwa organizacyjnie są już przygotowane. Komisja zatwierdziła regulamin i skład jury. Polska załoga wystartowałaby na balonie „SP-BZI Tadeusz Kościuszko”, który zostanie przekazany Aeroklubowi PRL przez Harveya Hubbena.
Inne imprezy zaplanowane na lata przyszłe i omawiane w trakcie obrad to:
- 4. Mistrzostwa Świata Balonów Gazowych - 8-16 listopada 1966, Phoenix w Arizonie (USA). Przypuszczalny koszt udziału – ok. 500 dolarów USA (2 dwuosobowe pokoje, wyżywienie i koszt gazu). Dodatkowo należy się liczyć z kosztami transportu. Regulamin będzie zatwierdzony dopiero w przyszłym roku. Przypuszcza się, że będzie to lot na odległość, z wymogiem wykonania kilku zadań;
- 5. Mistrzostwa Europy Balonów na Ogrzane Powietrze - Stubenberg (Austria) - 13-20 września 1986. Koszt ok. 10-12 tysięcy szylingów;
- 6. Mistrzostwa Świata Balonów na Ogrzane Powietrze -, Stubenberg (Austria) - 1987, oparte one będą na doświadczeniach wspomnianych wyżej mistrzostw Europy.
Dość dużo czasu zajęło omówienie standardowych Regulaminów imprez typu mistrzostwa świata lub kontynentu. Projekty zostały opracowane przez Podkomisję Sportową. Co do standaryzacji przepisów, najwięcej obiekcji mieli delegaci Stanów Zjednoczonych. Wydaje się, że latanie na balonach w USA rządzi się trochę innymi prawami niż w Europie. Stąd też parę razy w czasie obrad komisji dochodziło do różnic poglądów. Planuje się zatwierdzenie regulaminów standardowych na następnym posiedzeniu komisji.
W imieniu. Aeroklubu PRL zgłosiłem kandydaturę Polski do zorganizowania 6. Mistrzostw Europy Balonów na Ogrzane Powietrze w Lesznie, w 1988. Muszę przyznać, że nasza propozycja była niemałym zaskoczeniem i spotkała się z przyjaznymi oddźwiękami. Kilku delegatów, którzy już byli przy innych okazjach w Lesznie, bardzo pozytywnie wyrażało się o warunkach rozegrania takiej imprezy. Było także wiele pytań o szczegóły, które jednak będą mogły być opracowane dopiero na następne posiedzenie. Po zakończeniu obrad swoimi doświadczeniami organizacyjnymi podzielili się ze mną organizatorzy 4. Mistrzostw Europy w 1984 - delegaci Wielkiej Brytanii. Po szczegółowym przygotowaniu proponowanych mistrzostw w Lesznie, będą one mogły być zatwierdzone w przyszłym roku.
Japonia zgłosiła propozycję zorganizowania Mistrzostw Świata Balonów na Ogrzane Powietrze w mieście Saga, w 1989. Jednak ze względu na zbyt odległy termin, propozycja będzie rozpatrzona w roku przyszłym. Według delegata Austrii, Jo Starkbauma, miejscowość Saga i okolice posiadają korzystne warunki do lotów balonowych. Trudnością jest natomiast nawigacja dla pilotów i kierowców samochodów obsługi, ze względu na japońskie napisy na mapach i tablicach informacyjnych.
Komisja przyznała Dyplomy Montgolfiera za najlepsze osiągnięcia w sporcie balonowym w 1984:
- balony gazowe - JOJO MAES (RFN), za wykonanie 51 lotów w czasie łącznym 408 h 58 min. i pokonanie łącznego dystansu 10800 km. Przeciętna dla jednego lotu 211,77 km w czasie 8 h 02 min. Porównajmy to z naszymi lotami w wyznaczonych strefach balonowych, gdzie na ogół nie ma możliwości wykonania lotu dłuższego niż 50 km. Jojo Maes jest pilotem balonowym od ponad 12 lat. W latach poprzednich osiągał podobne rezultaty. Wykonał on ponad 600 lotów. Z zawodu jest architektem. Kontrkandydatem był Joe Kittinger z USA, który pokonał po raz pierwszy samotnie Atlantyk. Ale był już on rok wcześniej odznaczony Dyplomem Montgolfiera, również za rekordowo długi, solowy lot w USA;
- balony na ogrzane powietrze - JOHN PETREHN (USA). 17-19. stycznia 1984 ustanowił on rekordy świata odległości i czasu przelotu dla balonów typu AX-7, AX-8 i AX-9. W czasie 24 h 11 min 54 s pokonał dystans 851;328 km. W swoim balonie zastosował nowoczesne rozwiązania technologiczne, m. in. superlekką gondolę i zespół pojemników na gaz z materiałów syntetycznych.
Obrady zakończyły się wyborem władz komisji na nową kadencję. Nie nastąpiły żadne zmiany. Prezydentem został nadal KARL STEFAN (USA), wiceprezydentami
NIGIEL TASKER (Wielka Brytania) i. ERNEST ISELIN (Szwajcaria), sekretarzem - HANS AKERSTEDT (Szwecja).
Termin następnych obrad ustalono na 17 i 18 marca 1986 W Paryżu.