SPORT SPADOCHRONOWY

 
Takim wstępem do artykułu o spadochroniarstwie niech będzie kultowa postać myszy Miki, która stała się ikoną wśród ikon w świecie kreskówek i komiksów. Wyobrażona w 1928 roku przez Walta Disneya, mysz uosabia silne wartości przyjaźni, entuzjazmu, odwagi i optymizmu. Ponadczasowa i niepowtarzalna; podbiła kilka pokoleń na całym świecie, zachowując jednocześnie uprzywilejowany związek z Francją.
 
Z okazji 90. rocznicy najbardziej ludzkiej ze wszystkich myszy, słynna mysz wyrusza, aby odkryć Francję oraz możliwość wykonania i sprowadzenia polaroidów z miast, prowincji lub regionów, które odwiedziła.
 
Jej podróż zostaje uwieczniona na serii srebrnych monet o wartości nominalnej „10 EURO” i jedną z takich monet jest Myszka Miki w locie spadochronowym. Aby przelecieć ze szczytu Góry Świętego Michała i zlecieć do słynnej zatoki oraz w pełni cieszyć się pięknem Mont Saint-Michel, Mickey postanawia podziwiać ją z nieba. Radosne, uczucie swobodnego spadania nie przeszkadza jej wylądować jak kwiat na piaszczystym brzegu, który rozciąga się u podnóża światowego dziedzictwa UNESCO.
 
Awers numizmatu: Mickey w locie spadochronowym, ze szczytu Mont Saint-Michel do zatoki; trzy kolejne spadochrony w tle.
 
Rewers: W dwóch przecinających się sześciokątach i w układzie przypominającym symbol EURO, otwarta korona, utworzona przez gałąź laurową u góry i gałąź dębu u dołu, oddzielona słowem EURO; po prawej stronie wartość nominalna 10; całość otoczona napisem FRENCAISE REPUBLIQUE; rozeta warsztatu grawerowania oraz rocznik po prawej stronie monety: 2018.
 
Typ: 10 Euro MICKEY AND FRANCE 
Data: 2018
Nazwa warsztatu/miasta: Pessac
Ilość wybitych: 95 000
Metal: srebro
Średnica: 31 mm
Waga produktu: 17 g.
Grubość: 3 mm
Grawer: Joaquin Jimenez
 
48
 
49
 
Historia spadochronu
 
Pierwszym legendarnym spadochroniarzem, według podań chińskich, był żyjący w latach od 2258 do 2208 p.n.e. cesarz chiński Shun, który skoczył z wysokiej płonącej stodoły, trzymając w rękach dwa szerokie kapelusze w celu osłabienia upadku. Stare kroniki chińskie zawierają także opisy skoków amortyzowanych za pomocą parasoli. Według tych kronik popisy były wykonywane przez akrobatów, między innymi podczas uroczystości koronacyjnych cesarza Fu-Kien w 1306.
 
Włoski podróżnik Marco Polo opisał w swoich pamiętnikach szczep murzyński, którego członkowie wykonywali obrzędowe skoki z wielkimi parasolami z liści palmowych i bambusowego drążka.
 
Pierwszy realny projekt budowy spadochronu stworzył Leonardo da Vinci; jego szkice i opis budowy zamieścił w 4. rozdziale Kodeksu Atlantyckiego (spadochron według tego projektu został pomyślnie przetestowany w XX wieku).
 
W sto lat po śmierci Leonarda da Vinci na pomysł budowy spadochronu wpadł biskup dalmacki Fausto Verancio de Sebenico. W książce Machinae nova opisał budowę spadochronu, nie wiadomo jednak, czy został on wypróbowany praktycznie.
 
Jednym z kolejnych ważniejszych wynalazców był francuski fizyk Sebastian Lenormand. W 1783 wydał broszurkę, w której opisał konstrukcję swego spadochronu. Jest mało prawdopodobne by wykonał skok, chociaż niektóre źródła podają, że w dniu 29 grudnia 1783 skoczył z balkonu obserwatorium w Montpellier. On też nadał temu przyrządowi nazwę: „parachute”.
 
Około roku 1783 konstrukcją i próbami zajmował się też Józef Montgolfier. W 1785 Jean Pierre Blanchard wyrzucił z kosza swego balonu psa na spadochronie własnej konstrukcji. 21 listopada 1785 podczas kolejnej próby z psem balon uległ awarii i Blanchard zmuszony był skorzystać z własnego urządzenia, które zdało egzamin.
 
W 1797 Francuz Andre Jacques Garnerin zbudował i osobiście zademonstrował spadochron, który nie miał usztywnień. 22 października 1797 wzniósł się w powietrze balonem. Będąc na wysokości około 700 m, przeciął sznur łączący spadochron z balonem i zaczął spadać. Spadochron wypełnił się po chwili powietrzem i Garnerin wylądował żywy i zdrowy.
 
Prócz Jacquosa Garnerina skoki ze spadochronem wykonywały także jego żona Jeanne i bratanica Eliza. W latach 1797—1835 wykonali oni wiele skoków ze spadochronem w różnych miastach Europy, w tym także w Warszawie. Eliza wykonała łącznie ponad 40 skoków. XIX wiek był okresem twórczych poszukiwań w kierunku zbudowania praktycznego i niezawodnego spadochronu ratowniczego dla potrzeb rozwijającej się żeglugi powietrznej.
 
W 1887 Amerykanin Thomas Baldwin wykonał pierwszy skok przy użyciu spadochronu bez kosza, trzymając się tylko drewnianej obręczy.
 
W 1890 Niemiec Paul Lattemann zaczął układać czaszę i linki w lekko rozwijające się pakiety, podwieszone do pierścienia blisko kosza balonu. Spadając, człowiek własnym ciężarem wyciągał czaszę z linkami, po czym spadochron otwierał się.
 
Rok 1903 rozpoczął erę samolotu. Amerykanie, bracia Orville i Wilbur Wright jako pierwsi wykonali lot samolotem własnej konstrukcji. Od tego okresu datują się też próby zastosowania spadochronu do ratowania pilotów samolotów.
 
W 1911 Rosjanin Gleb Kotielnikow opracował i opatentował spadochron „RK-1”, który w zasadzie odpowiadał wszystkim wymaganiom tego okresu. Wyróżniał się niezależnością od samolotu i możliwością użycia w każdej chwili. Był to spadochron plecakowy.
 
69
 
Francuscy konstruktorzy, Erbe w 1912 i Jean Ors w 1914, prowadzili próby ze spadochronami miękkimi, które jednak po złożeniu zajmowały tyle miejsca, że niemożliwe było umieszczenie ich w kabinie samolotu.
 
W 1913 Adolphe Pegoud wykonał eksperymentalny skok ze spadochronem konstrukcji Bonneta, umieszczonym pod górnym pokryciem kadłuba samolotu. Po zerwaniu pokrycia oswobodzony spadochron otworzył się i wyciągnął lotnika z kabiny.
 
Przełomowy moment w konstrukcji spadochronu nastąpił w 1908, kiedy to Leo Stevens wpadł na pomysł złożenia spadochronu w pokrowcu przymocowanym do pleców za pomocą skórzanej uprzęży. Spadochron otwierał się przez pociągnięcie linki przez skaczącego.
 
Dalsze poszukiwania szły w dwóch kierunkach. Jeden to udoskonalanie prostego spadochronu osobistego. Drugi kierunek reprezentowali konstruktorzy projektujący spadochrony przewidziane do ratowania, w razie awarii, całych samolotów wraz z załogą. Ówczesny poziom techniki uniemożliwiał jednak budowę niezawodnych, wielkich i skomplikowanych w użyciu spadochronów, stąd większość prób prowadzonych w tym kierunku kończyła się niepowodzeniem. Idea ta odżyła w dzisiejszej erze kosmicznej.
 
W 1918 dowództwo armii USA ogłosiło konkurs na spadochron ratowniczy, stawiając jedenastopunktowe warunki, którym miała odpowiadać konstrukcja spadochronu. Już w 1919 lotnictwo Stanów Zjednoczonych zostało zaopatrzone w spadochrony Irvina. Spadochrony ratownicze Irvina były produkowane w trzech odmianach: plecowej, siedzeniowej i kolanowej. Wersje różniły się między sobą uprzężą i pokrowcami. Wytwórnia „Irvin” rozpoczęła w tym czasie również produkcję spadochronów ćwiczebnych i zapasowych.
 
W 1926 ukazał się spadochron trójkątny Hoffmana. Czasza połączona była z uprzężą systemu „Irvin” 36 linkami nośnymi.
 
W okresie międzywojennym specjaliści wojskowi zauważyli, że spadochron może być nie tylko środkiem ratowniczym, ale także transportowym, przeznaczonym do zrzucania ładunków i ludzi. W tym też czasie powstały liczne konstrukcje spadochronów towarowych, a także ćwiczebnych, przeznaczonych do szkolenia skoczków.
 
W czasie II wojny światowej dokonano wielu desantów spadochronowych. Do największych z nich należał desant spadochroniarzy alianckich w Normandii w czerwcu 1944. Armia niemiecka największą operację desantową przeprowadziła w 1941 podczas walk o Kretę (oddziały Fallschirmjäger ).
 
We wrześniu 1944 udział w operacji Market-Garden brała polska 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa, która została zrzucona pod Arnhem w Holandii.
 
Po II wojnie światowej spadochron znalazł jeszcze bogatsze zastosowanie. W wielu konstrukcjach samolotów spadochron jest używany do skracania dobiegu przy lądowaniu (spadochron hamujący).
 
W technice astronautycznej spadochron służy do sprowadzania na ziemię statków kosmicznych oraz do miękkiego lądowania sond kosmicznych na innych planetach, otoczonych atmosferą.
 
Współczesny spadochron jest też jedną z części całego systemu zabezpieczenia pilota na współczesnym samolocie naddźwiękowym. System ten jest w pełni zautomatyzowany i prawie niezawodny. Spadochron znalazł też zastosowanie sportowe.
 
„Kwiaty nieba” tak w podpisie poniższej kartki figuruje tamat spadochroniarzy. Piękna nazwa. Taką nazwę spotkałem już kilka razy przy opisie widzów oglądajacych skoki spadochronowe, a ponadto jedna z Lotniczej Drużyny Harcerek nosi taką nazwę. Rozłożysty spadochron jak bukiet kwiatów kołyszący się na niebie. Jest na co popatrzeć.
 
61
 
62
 
63
 
Ludowe Wojsko Polskie. Żołnierz po wykonaniu skoku.
 
64
 
51 52
 
22 października 1797 r. Garnerin wzniósł się nad Paryżem w balonie napełnionym wodorem na wysokość kilometra. Potem wszedł do kosza spadochronu i odciął linę. Czasza nie miała otworu w środku, więc spadochron z gondolą spadając w dół, kręcił się jak szalony wokół osi. Wynalazca wylądował ok. pół kilometra od miejsca startu balonu, nieco skołowany, ale żywy!
 
Jako pierwszy człowiek na świecie wykonał skok na samodzielnie zaprojektowanym spadochronie z wysokości około 700 metrów.
 
Dwa lata później jego żona powtórzyła wyczyn męża – Jeanne-Genevieve Garnerin skoczyła raz, a potem jeszcze kilkadziesiąt razy w różnych miastach Europy.
 
1
 
Początki sportu spadochronowego w Polsce sięgają połowy lat 30. XX wieku. Spadochroniarstwo, które do jakiegoś czasu było postrzegane wyłącznie jako środek ratowniczy w lotnictwie wojskowym, miało stać się szkołą charakteru i postaw obywatelskich młodzieży. W 1936 roku kierownictwo Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP) rzuciło hasło „Młodzież na spadochrony”, uruchamiając program masowego szkolenia spadochronowego dostępnego dla młodzieży w całym kraju. 
 
Dokładnie w tym samym roku 1936, Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP) zbudowała pierwszą wieżę spadochronową w Warszawie, a w Legionowie wykonano pierwsze skoki spadochronowe z balonu na uwięzi.
 
Do 1939 roku zbudowano w Polsce 17 wież spadochronowych oraz przeprowadzono liczne kursy spadochronowe. Polscy spadochroniarze nie brali co prawda udziału w żadnych zawodach spadochronowych, niemniej jednak byli reprezentowani za granicą na licznych popisach i zlotach harcerskich, gdzie wysoko oceniano ich poziom wyszkolenia.
 
W chwili obecnej spadochroniarstwo nabrało całkiem innego znaczenia.
 
Po wojnie pierwszy skok ze spadochronem w Polsce wykonał 3 czerwca 1945 roku Tadeusz Litwiński.
 
23 sierpnia 1952 r. wprowadzono do obiegu pocztowego serię trzech znaczków z okazji „Święta Lotnictwa” miedzy innymi znaczek nr 634. Desant spadochronowy skoczków na tle nieba. Autor projektu znaczka: St. Łukaszewski.
 
2
 
Chcę przedstawić spadochroniarstwo jako sport w jego zawodach, mistrzostwach czy pokazach na stronie 1-2 oraz na stronie 3 instruktorów spadochroniarstwa oraz inne motywy związane ze spadochroniarstwem. 
 
STEMPLE  OKOLICZNOŚCIOWE

SPADOCHRONOWE  MISTRZOSTWA  POLSKI  KRAKÓW 5-19.IX.1956

3

 Jerzy Kowalczuk – mistrz Polski w spadochroniarstwie w 1956 roku.

4

5

Międzynarodowe sukcesy polskiego spadochroniarstwa rozpoczęły się w 1956 roku gdy na Mistrzostwach Świata w Moskwie zespół męski zajął 3 miejsce w skokach grupowych.: Paweł Lipowczan, Roman Lewandowski i Józef Wójcik, zajął III miejsce. 1956 – III Spadochronowe Mistrzostwa Świata – Moskwa. Klasyfikacja indywidualna: XVII miejsce – Anna Franke.

58

VII SPADOCHRONOWE  MISTRZOSTWA POLSKI  RZESZÓW  15-24.IX.1961


6a

V Spadochronowe Mistrzostwa Świata, Lotnisko Musaczewo, Bułgaria 1960 Polska ekipa, od lewej: Wacław Stański (pilot), Ryszard Kosina, Antonina Chmielarczyk, Janina Krajewska-Balata, Zdzisław Szwedziuk, Marianna Puchar, Wiesław Dudziński (kierownik ekipy), Maria Wojtkowska, Edward Kulesza, Roman Lewandowski, Bolesław Gargała, Jan Cierniak.

59 60

XI Spadochronowe Mistrzostwa Polski, Bielsko-Biała, 4-11.09.1966 r.

Klasyfikacja kobiet

I. Maria PUCHAR Aeroklub Warszawski II. Krystyna LIGOCKA Aeroklub Wrocławski III. Bożena MUSZKIET Aeroklub Łódzki

Klasyfikacja mężczyzn

I. Edward LIGOCKI WKS Wrocław II. Jan KULIŚ Aeroklub Częstochowski III. Wojciech SOLEŻYŃSKI Aeroklub Wrocławski

Klasyfikacja drużynowa

I. 6 PDPD II. WKS Wrocław III. Aeroklub Podkarpacki III

Spadochronowe Mistrzostwa Polski Juniorów, Bielsko-Biała, 4 - 11.09.1966 r.

I. Wiesław LENCZNER WKS Wrocław II. Paweł BUGAJSKI Aeroklub Kielecki III. Bogdan DOLECKI Aeroklub Wrocławski

57

WIELKIE POKAZY LOTNICZE,  KATOWICE 3.IX.1967
 
7
 
VI Spadochronowe Zawody o Puchar Zatoki Gdańskiej Gdańsk 1-5.VII.69 r.
 
54
 
IX SPADOCHRONOWE MISTRZOSTWA WOJSKA POLSKIEGO, ZAMOŚĆ, 14-25.VI.1970 r.
 
8
 
SPADOCHRONOWE  MISTRZOSTWA POLSKI, KIELCE, 29.VIII.1971 r
 
9
 
10 SPADOCHRONOWE MISTRZOSTWA POLSKI JUNIORÓW KIELCE 1973 r.
 
Skrzydlata Polska 1973 r. nr 36 z 9.09 tak pisze:
 
40
 
Medal pamiątkowy, średnica 55 mm.
 
41
 
42
 
VII SPADOCHRONOWE  MISTRZOSTWA  ARMII ZAPRZYJAŹNIONYCH, KRAKÓW, 29.VIII.-9.IX.1974  
 
10
 
15 sierpnia 1980 roku w Kazanłyku otwarto XV Mistrzostwa Świata w Spadochroniarstwie. Przez 10 dni na lotnisku Kazanłyk odbywały się jedne z największych imprez sportowych w Bułgarii. Specjalnie na mistrzostwa zbudowano największy hotel w mieście – Hotel "Kazanłyk", a plotki głoszą, że został on wykonany z dwoma piętrami większymi niż pierwotny plan, aby można go było znaleźć na czas mistrzostw.
 
Udział brało 26 krajów i 182 sportowców - 58 kobiet i 124 mężczyzn. Kraje, które wzięły udział w mistrzostwach to: Austria, Australia, Argentyna, Belgia, Wielka Brytania, NRD, Grecja, Dania, Włochy, Kanada, Chiny, Nowa Zelandia, Polska, ZSRR, USA, Turcja, Węgry, Czechosłowacja, Szwajcaria, Jugosławia, Japonia.
 
Oprócz skoków spadochronowych prowadzone były pokazy pilotażu z udziałem samolotów AN-2 i Jak-50, lekkich samolotów i szybowców. W otwarciu wzięło udział wielu urzędników, w tym wiceprezes Międzynarodowej Federacji Lotniczej i przewodniczący Bułgarskiej Federacji Lotniczej August Kabakchiev oraz pierwszy bułgarski kosmonauta Georgi Ivanov.
 
Było wiele skomplikowanych wyczynów, takich jak skoki spadochronowe w formacji, holowanie potrójnego spadochronu, przeciąganie dwóch szybowców jednocześnie nad sobą, loty „w”, masowy zrzut spadochronowy.
 
Głównym sędzią mistrzostw jest Kanadyjczyk Richard Bennet. Wśród mężczyzn zwyciężył Nikołaj Usmajew z ZSRR, a wśród kobiet Irina Walkhoff z NRD.
 
Kathy Cox zdobyła złoty medal w celności indywidualnej na XV Mistrzostwach Świata w Spadochroniarstwie w Kazanłyku w Bułgarii.
 
Craig Winning zdobył srebrny medal w kategorii dokładność indywidualna.
 
1980 – XV. PŚ, Bułgaria, Kazanłyk (15.8. – 28.8.)
 
Ogólny ranking
 
Mężczyźni: 1. N. Ushmayev (ZSRR), 2. I. Terlo (ZSRR), 3. A. Dino (ZSRR)
 
Zespół męski: 1. ZSRR, 2. NRD, 3. Francja
 
Kobiety: I. Walkhoffová (NRD) 2. M. Kostinová (ZSRR), 3. Ch. Stearnsa (USA)
 
Zespół kobiet: 1. NRD, 2. ZSRR, 3. Czechosłowacja (Řepka, 1980; Tencer, 2000)
 
Bułgaria 1980, 15 Spadochronowe Mistrzostwa Świata w Kazanłyku, Komplet 2 znaczków.
 
70
 
71 72
 
X JUBILEUSZOWE ZAWODY SPADOCHRONOWE 24.06.1984
 
11
 
I MIĘDZYNARODOWE ZAWODY SPADOCHRONOWE Z OKAZJI DNI KRAKOWA KRAKÓW 09.05.1986
 
12