Bardzo ciekawą inicjatywę w okresie międzywojennym podjął Klub Balonowy „Mościce” urządzając zawody pod nazwą „pościgi za balonem”. W latach 1935 – 1937 zorganizowano z tej okazji przewóz poczty balonem. Są to przesyłki upiększające każdy zbiór poczty balonowej.
Pierwszy – udokumentowany filatelistycznie był III-ci automobilowy pościg za balonem wolnym odbył się w dniu 5.V.1935 roku. Charakterystycznym elementem wszystkich pościgów jest fakt, że to balon „Mościce” przewoził przesyłki balonowe, biorąc jednocześnie udział w tych wyścigach.
Balon ten wystartowawszy z Mościc w godzinach popołudniowych, po kilkugodzinnym locie opadł w miejscowości Borzęcin.
Załoga balonu natychmiast po wylądowaniu dostarczyła posiadane przesyłki miejscowemu urzędowi pocztowemu, który po zaopatrzeniu każdej własnym kasownikiem, wysłał je następnie koleją w dalsza drogę.
Cały transport przesyłek przewiezionych wyżej wspomnianym balonem zaopatrzono następującymi kasownikami pocztowymi: stemplem okolicznościowym prostokątnym, pamiątkowym z napisem „MOŚCICE – 5 V 35 11” oraz wpisanym w prostokąt rysunkiem przedstawiającym szereg balonów unoszących się nad krajobrazem.
Następnie datownikiem odbiorczym okrągłym w kolorze czarnym: „BORZĘCIN – 5 V 35 –a”.
Ponadto każdą przesyłkę ostemplowano czerwonym podłużnym stemplem dodatkowym z trzyliniowym zapisem: „MOŚCICKI KLUB BALONOWY/ III. SAMOCHODOWY POŚCIG/ ZA BALONEM WOLNYM”.
Ilość przesyłek zabranych przez balon „MOŚCICE” podczas III wyścigu samochodowego za balonem wolnym, wynosiła 2560 sztuk, z tego zaledwie 20 sztuk posiada kasownik pamiątkowy barwy czerwonej.
Całostka o stemplach czarnych III Pościgu za Balonem.
Przed wojną jak i w początkowym okresie lotów powojennych (lata 50, 60-te), listy balonowe musiały być ekspresowe. Przed wojną w tym okresie list zwykły kosztował 25 gr, a opłata za ekspress 50 gr. Czyli na liście winno być 75 gr opłaty. Brakująca opłatę czyli 50 gr poczta pobrała w pojedynczej wysokości (taką procedurę stosowano dla listów poleconych, a więc chyba i też dla ekspresowych). W przypadku listów zwykłych brakująca kwotę pobierano w podwójnej wysokości. Na liście pod „T” jest dopisek czerwony „50 gr”. Stąd też poczta uwidoczniła to naklejeniem dwóch znaczków dopłaty D91 i Urząd Pocztowy w Stryju w dniu 7. V. 35 r. swoimi okrągłymi stemplami skasował te znaczki dopłaty.
List był adresowany do kapitana Wrzesińskiego stacjonującego w w tym czasie w 1 Pułku Artylerii Motorowej w Stryju. A został on utworzony w 1931 roku. Po likwidacji artylerii górskiej, pułku manewrowego, oraz kompanii artylerii pieszej, oraz przemianowaniu pułków artylerii polowej utworzono 1 Pułk Artylerii Motorowej (pam) w składzie dwóch dywizjonów, który odziedziczył tradycje 1 pułku artylerii górskiej.
Sama miejscowość Stryj leży na lewym brzegu rzeki Stryj (dopływu Dniestru), wzmiankowana w 1391 roku, krótko po przyłączeniu ziemi halickiej przez Kazimierza Wielkiego do Polski. Stryj był siedzibą powiatu województwa stanisławowskiego II Rzeczypospolitej. W 35-tysięcznym mieście ponad połowę mieszkańców stanowili Polacy. Żyło tu 12 tysięcy Żydów, kilka tysięcy Ukraińców, kilkuset Niemców.
Od 1991 roku Stryj leży w obwodzie lwowskim Ukrainy, liczy 78 tys. mieszkańców (1993). Żyje około tysiąca Polaków.
„Mościcki Klub Balonowy” rozpoczął IV pościg balonów w dniu 24 maja 1936 r. Balon „Mościce” miał ładunek poczty składający się z 1459 listów i 385 kartek; razem 1844 sztuk.
Opieczętowano te przesyłki pieczęcią identyczną jak z zeszłego roku różniącą się tylko datą. Kolor czarny i czerwony, czerwony był rzadziej używany, a ilość podobna do przesyłek z roku 1935. Poczta balonowa z tego lotu ma następujące znaki:
1. Stempel dodatkowy gumowy, prostokątny z czerwonym tuszem: „MOŚCICKI KLUB BALONOWY/ IV/ SAMOCHODOWY/ POŚCIG/ ZA BALONEM” w tle pędzące samochody za oddalającym się balonem
2. Prostokątny stempel okolicznościowy – wznoszący się balon i auto na drodze; datownik zrobiony według projektu grawernia Lorec: „MOŚCICE 24.V.36 –0”.
3. Datownik odbiorczy P.O. „Borzęcin 24 V 36 –a” – miejsce lądowania – na czarno.
I ostatni przed wojną V Samochodowy Pościg za Balonem zorganizowany przez Mościcki Klub Balonowy w dniu 9 maja 1937 roku.
Balon „Mościce” biorący udział w tych zawodach zabrał przed odlotem worek z korespondencją, na którą złożyło się:
- listów 550 sztuk;
- kartek 200 sztuk;
Dla ostemplowania tych przesyłek użyto identycznych stempli dodatkowych jak przy IV-tym locie z tą jedynie różnicą, ze w napisie zamiast „IV” podano obecnie „V samochodowy pościg za balonem”. Pieczęć Klubu Balonowego jest wyłącznie koloru czerwonego, podczas gdy przy stemplu pamiątkowym, jak w poprzednich latach, używano obok tuszu czarnego również i czerwony, a liczba przesyłek z czerwonym stemplem pamiątkowym jest podobna do poprzednich ilości.
Data na obu kasownikach tak na mościckim jak i mędrzychowskim jest jednakowa t.j. „-9 V 37 – 0” z tym, że datownik odbiorczy poczty Mędrzechów posiada jeszcze wyróżnik „a”.
„Pogoń za lisem” to popularna wśród arystokracji zabawa, polegająca na ściganiu konno najlepszych z jeźdźców. W latach trzydziestych XX wieku inżynierowie z Zakładów Azotowych w Tarnowie, obmyślili modyfikację tej elitarnej gry. Wezwali do rywalizacji automobilistów, aby ścigać uciekający balon. Gra cieszyła się niezwykłym powodzeniem wśród ówczesnych notabli. Dość powiedzieć, że w jednej z nich uczestniczył August Piccard pionier lotów balonowych do stratosfery, zdobywca przestworzy (lot do stratosfery na wysokość 16 940m) i głębin morskich. W 1935r jako gość honorowy MKB wziął udział w III samochodowym pościgu za balonem wolnym. Dla licznie zebranych okolicznych mieszkańców urządzono festyn. Uczestniczący w pościgu prof. A. Piccard w przyfabrycznym klubie wygłosił cykl wykładów.
Po wojnie Sekcja Balonowa w Tarnowie zrekonstruowała te wydarzenia. Kilka razy do roku zapraszają chętnych do udziału w grze pod nazwą „Pościg za balonem”.
Do wyścigu przyjmowane są wszystkie kategorie pojazdów. Rowery, psie zaprzęgi, motocykle, samochody terenowe, autobusy i wozy strażackie - każdy może wygrać.
Ogólnie mówiąc: „Pościg” to jazda za uciekającym celem w nieznanym terenie.
Wszyscy zawodnicy wyposażeni są w mapy i kompasy, ew. GPS-y. Pilot balonu podaje zawodnikom informacje niezbędne do zaplanowania trasy.
- godzinę i miejsce startu balonu, oraz godzinę i miejsce startu pojazdów;
- czas lotu (np. nie krócej jak 30 minut i nie dłużej jak 1,30 godz.);
- podaje w stopniach przybliżone kierunki wiatru oraz siłę wiatru w km/godz;
- podaje czas oczekiwania na pościg w miejscu lądowania;
Zawodnicy korzystając z tych danych określają przybliżony sektor, w którym może nastąpić lądowanie. Planują trasę pościgu uwzględniając mosty na rzekach, pasma górskie, przejazdy przez lasy i inne przeszkody.
W zależności od rodzaju terenu i siły wiatru, wyjazd pojazdów może nastąpić równocześnie ze startem balonu, może być opóźniony lub poprzedzać start balonu. Chodzi o to, aby dostosować możliwości pojazdów do pogody i aby dać kierowcom jak największą szansę na odnalezienie balonu.
Balon leci z wiatrem. Pilot w niewielkim stopniu ma wpływ na kierunek lotu. Kierowcy tak muszą wybierać trasę aby nie tracić z oczu balonu, ale jednocześnie poruszać się po możliwych do pokonania drogach. To bardzo emocjonujące chwile dla powożących, kierowców i obsady samochodu. Po wylądowaniu balon oczekuje umówiony okres czasu na ścigających. Podczas pościgu pojazdy pokonają nie więcej jak 20-30km.
Zwycięzcą zostaje kierowca lub załoga pojazdu, która zdobędzie lisią kitę. Konkurs można rozgrywać równocześnie w kilku kategoriach pojazdów. Zwycięzcy uzyskują tytuł "ARCYŁOWCY", otrzymują dyplomy i dekorowani są wiklinowymi wieńcami.
W 1961 roku Zakładowy Klub Sportowy „Unia” reaktywował sekcję sportu balonowego. Było to możliwe dzięki niestrudzonym działaczom klubu, pilotom z okresu międzywojennego i sympatykom tej dyscypliny sportowej.
20 stycznia 1961r. dokonano wyboru władz sekcji: szefem sekcji został K. Nikiel. Nowo wybrany Zarząd z niezwykłą energią i dokładnością zabrał się do realizacji niezbędnych przedsięwzięć organizacyjnych, technicznych, propagandowych i szkoleniowo-instruktażowych.
W dniu 2 lipca 1961 roku odbył się IV Pokaz Sprawnościowy jednostek TOPL zakładów resortu chemicznego w Tarnowie z okazji X-lecia TOPL.
Z tej okazji również odbył się lot balonów „Warszawa” i „Syrena”. Lot był krótki (około 12 km) . Interesujący jest natomiast pościg motocyklowy za balonami do miejsca lądowania.
Balony w dniu 2 lipca 1961 roku wystartowały z płyty piłkarskiej „Unii”. Pierwszymi pasażerami na „gapę” byli Stanisław Opałko, Stanisław Szot, Franciszek Tomasiak, Zygmunt Stanisławski, Jan Zalebik i Władysław Duda. Start balonów możliwy był dzięki doświadczonym pilotom w osobach: Antoninie i Zbigniewowi Burzyńskim z Warszawy oraz Janowi Zygadle, Józefowi Urbaniakowi i Janowi Gawęckiemu.
BALONY SP-BZA „SYRENA” I SP-BZC „WARSZAWA” W TARNOWIE PRZED ZAWODAMI.
„TARNÓW 3 2.7.-4.7.61 / 10 LAT TOPL / NIESIE POMOC I RATUNEK / 1951 / 1961 / CHEMIA - w kolorze fioletowym;
„POGOŃ ZA BALONEM / 2.VII.1961 TARNÓW” - w kolorach: czerwonym i fioletowym;
Balon SP - BZA „SYRENA” pilotował Florian Musioł. Miejsce startu – Mościce (Tarnów 3). Miejsce lądowania - Zbylitowska Góra.
Datownik odbiorczy: ZBYLITOWSKA GÓRA -3-7.61-9 a
Stempel: „Start balonu >> SYRENA <<” w kolorze czerwonym.
Balon SP - BZC „WARSZAWA” pilotował Zbigniew Burzyński. Miejsce startu – Mościce (Tarnów 3). Miejsce lądowania – Rzuchowa.
Datownik odbiorczy: RZUCHOWA 3.7.61 10 a
Stempel: „Start balonu >> WARSZAWA<<” w kolorze czerwonym.
Wkrótce za sprawą Zarządu Głównego Aeroklubu PRL dla potrzeb nowo powstałej sekcji wypożyczony został balon „Polonez”. I znowu mościccy piloci zaczęli osiągać pierwsze znaczące sukcesy. Radość była krótka. Na skutek pogłębiającego się deficytu w kasie klubu i „trudności obiektywnych” działalność dobrze zapowiadającej się sekcji sportu balonowego została zawieszona. Stało się to jesienią 1965 roku.
Na lepsze czasy przyszło czekać do roku 1995, kiedy to w ramach Tarnowskiego Stowarzyszenia Lotniczego stworzono sekcję balonową. Jej twórcy nie byli zupełnymi nowicjuszami, latali wcześniej na szybowcach, motolotniach i paralotniach. Rok później zorganizowano w Tarnowie pierwsze zawody balonowe.
Zasadniczo na nowo loty balonowe nad Tarnowem rozpoczęło w roku dwóch pilotów Krzysztof Rękas i Paweł Orłowski z Tarnowskiego Stowarzyszenia Lotniczego. Nowe pokolenie wyszkolił - pionier nowoczesnych balonów na ogrzane powietrze - Krzysztof Kocot z Harcerskiego Klubu Balonowego w Krakowie. W 2000 roku dołączył do nich wyszkolony przez brata Mirosław Rękas.
Dziś kadrę klubu tworzą piloci - seniorzy Józef Woźniak i Zdzisław Szwed, oraz Krzysztof Rękas, Paweł Orłowski i Mirosław Rękas. Przejęli oni tradycje i dzieje Mościckiego Klubu Balonowego. Klub eksploatuje 4 balony na ogrzane powietrze: SP-BWI, SP-BVA, SP-BAS i SP-BBM, a „baloniarnia", jak za dawnych lat, mieści się na terenie byłej Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Mościcach.
Przesyłka z pościgu za balonem „Syrena”.
Przesyłka z pościgu za balonem „Warszawa”.
