Poczta balonowa - Epopeja Balonowa - II lot balonu "Katowice" na Południe

8 maja 1960 roku odbył się II lot balonu „Katowice” „Na południe”. Organizator lotu Aeroklub Śląski, został zaproszony do wzięcia udziału w uroczystościach XV-lecia wyzwolenia oraz otwarcia Dni Lotniczych Czechosłowacji. Aeroklub w Ostrawie zaprosił polską ekipę balonową z balonem „Katowice” do wzięcia udziału w uświetnieniu programu lotniczego. Aeroklub Śląski wysłał swój sprzęt balonowy wraz z załogą pilotówi obsługą techniczną w składzie: P. Musioł – dowódca, inż., Z. Burzyński, mgr Z. Dubicki , mgr Zych, technik balonowy J. Tyrna.

Start nastąpił na lotnisku Ostrawa-Hrabówka o godz. 17,15. Balon „Katowice” lądował tego samego dnia o godzinie 19,14 w miejscowości Dobrosławice (Urząd Pocztowy Dehylov) przelatując 13 km.

Historia II lotu balonu „Katowice” „Na południe” jest ciekawa ze względu, na przebieg i usiłowania dokonania tego lotu z terytorium polski. Aeroklub Śląski nie przewidział, że w Polsce, a głównie na Śląsku, wiatry nie wieją z północy na południe.. Od sierpnia do końca roku 1959 nie było jednego nawet dnia, żeby wiatry wiały w kierunku na południe.

Start balonu „Katowice” miał nastąpić w miesiącu sierpniu 1959 r. w Katowicach. Piętrzące się trudności w realizacji tego lotu, wynikające z późniejszych zarządzeń władz zainteresowanych krajów zmusiły Aeroklub Śląski do przesunięcia terminu startu z miesiąca sierpnia 1959 r. na miesiąc następny, który – jak się okazało – nie stworzył dla tego lotu (dla startu w Polsce) odpowiednich warunków atmosferycznych. Organizatorzy postanowili zatem wyjechać dnia 24 sierpnia 1959 r, z balonem do Węgierskie Republiki Ludowej, do Budapesztu i stamtąd startować do lotu. Niestety, z przyczyn niezależnych od Aeroklubu Śląskiego i ten start nie doszedł do skutku.

20 września 1959 r. balon „Katowice” wraz z załogą przewieziono do Czechosłowacji. Tam przy starcie nastąpiło poważne uszkodzenie jego powłoki. Start balonu nie doszedł do skutku, a balon z załogą wrócił do kraju.

Organizatorzy tego lotu przygotowywali się do jego realizacji na balonie „Warszawa”, który w tym celu przywieziono z Warszawy do Katowic. Obsada balonu z inż. Z, Burzyńskim na czele oczekiwała w Katowicach przez szereg tygodni w pogotowiu startowym, lecz niestety, z powodu nie sprzyjających wiatrów start balonu nie doszedł do skutku.

„Ekspres Wieczorny” z dnia 4 listopada 1959 r. nr 263 donosił „Inż. Z. Burzyński wybiera się w nowa podróż balonem „Warszawa” tym razem do Czechosłowacji. Organizatorem tego lotu jest APRL i Aeroklub Katowicki, a balon wypożyczył po koleżeńsku Aeroklub Warszawski. Start nastąpi z Katowic jeszcze w tym miesiącu, dokładnego dnia nie można przewidzieć, wszystko bowiem zależy od pogody i wiatrów”.

Aeroklub zorganizował przewiezienie poczty balonowej balonem „Katowice” „Na południe”. Filateliści z całej Polski i z zagranicy oczekiwali parę miesięcy z niecierpliwością poczty balonowej. Wywiązała się nawet ostra dyskusja w prasie warszawskiej na temat nieudolności startu balonu „Katowice”. Miłą niespodzianka dla filatelistów było, gdy w dniach 10-12 maja 1960 r. otrzymali niespodziewanie swoje przesyłki balonowe. Do opłacenia kosztów przewiezienia poczty balonowej Aeroklub Śląski wydał specjalne nalepki w cenie 10 zł w arkusikach po 10 sztuk, bardzo efektowne w kolorach: czerwonym, granatowym i czarnym, z tarczą lotniczą czerwono-białą, pośrodku sylwetka balonu w kolorze czarnym. Z czterech stron tarczy napis „SPECJALNA POCZTOWA PRZESYŁKA BALONOWA”. U spodu tarczy napis „lot balonu „Katowice” Na Południe”.
Na dolnych rogach nalepki – orzeł i cena „10 zł”. Nalepki sprzedawane były na terenie całej Polski w większych urzędach pocztowych w cenie 10 zł. Nalepek wydrukowano 10000 sztuk. Sprzedano 7823. Listów nadano i ponumerowano od nr 1 do nr 5538. Przesyłki balonowe II lotu balonu „Katowice” „Na Południe” przyjmowane były w myśl zarządzenia Ministerstwa Łączności z dnia 8 czerwca 1959 r. Nr P.P. 320 we wszystkich ważniejszych urzędach na terenie całej Polski.
Nalepkę balonową na listach kasowano pieczątką okrągłą , pośrodku z balonem i napisem „Urząd Pocztowy Katowice 1”, w otoku „Wolny Balon „Katowice” Lot na Południe”.

Wszystkie przesyłki ostemplowano dwiema pieczątkami w ramce czworokątnej:
1. II WZLOT Z POCZTĄ / BALONU „ KATOWICE ”
2. / PRZEWIEZIONO BALONEM /   >> KATOWICE <<
Poza tym przesyłki balonowe zaopatrzono w następujące pieczątki:
1. / Z powodu złych warunków atmosferycznych, pocztę , balon i załogę                przewieziono w I. etapie do Węg. Republ. Lud. Koleją.
2 . / Ponowny start, mimo trudnych / warunków , nastąpił z Ostrawy / Czechosłowackiej Rep. Ludowej
Wszystkie pieczątki odbijano w dwóch kolorach: czerwonym i fioletowym. Innych kolorów i pieczątek nie używano.

Nalepek ciętych sprzedano i ofiarowano organizatorom lotu 200 sztuk. Przy kontroli nalepek natrafiono na dwa arkusiki po 10 sztuk z niewydrukowanym balonem na tarczy lotniczej nalepki. Papier drukowy biały, zwykły, podgumowany warstwą gumy arabskiej. Perforowanie ZL 11 ½. Ząbkowanie pomiędzy nalepkami. Od strony marginesów brak ząbkowania.

1) Dotychczas znane 4 różne datowniki UP Katowice:

- KATOWICE 1 15.-8.59.12 w1

- KATOWICE 1 15.-8.59.15 w1

- KATOWICE 1 15.-8.59.15 * f *

- KATOWICE 1 15.-8.59.15 * z1 *

- KATOWICE 1 15.-8.59.12 * f2 *

2) Dwuobrączkowy datownik UP Dehylov z wyróżnikiem " a " lub " b ".
3) Stemple dodatkowe w kolorze czerwonym były odbijane na listach z
nalepkami ciętymi (przeważnie w parkach) oraz na części ( niedużej) listów z nalepkami ząbkowanymi.
4) Spotyka się także te „lepsze” listy gdzie stempelek „Ponowny start ...” jest odbity w kolorze fioletowym a pozostałe w czerwonym.
5) Występują dwie odmiany barwy czerwonej na nalepkach:
a) czerwona( odcień jaśniejszy)
b) brunatnoczerwona ( odcień ciemniejszy).

Znane są przesyłki z datownikami innych urzędów pocztowych w których można je było nadawać: CHORZÓW 1 10.8.59.-19 W
Przesyłki balonowe zostały przewiezione na podstawie - Zarządzenia Min. Łączn. z dn. 8.06.1959 Nr PP 320.

arkusik