W ramach obchodów 100-lecia filatelistyki polskiej, w dniach 26 – 29 maja 1993 roku odbył się w Łebie meeting filatelistyczno-sportowy. Obok innych imprez, odbyła się Regionalna Wystawa Filatelistyczna „Sport-Łeba’93” która zgromadziła 29 eksponatów o tematyce sportowej z całej Polski. Jedną z imprez towarzyszących wystawie był przewóz poczty balonem.
Bardzo dokładnie opisał to Pan Piotr Pelczar, współorganizator tej imprezy, publikując ją w numerze 10(60) Biuletynu „Ikar” 1995 roku.
Na wstępie należałoby rozstrzygnąć legalność imprezy, gdyż czasami jest ona poddawana w wątpliwość.
Dyrektor Biura Przesyłek Pocztowych CZPP pismem PP / PL-4 / 17 / 93 z 14.05.1993 informuje, że nie wyraża zgody na organizację „Harcerskiej Poczty Balonowej”, gdyż warunkiem przeprowadzenia tego typu imprezy jest:
1. przedłożenie zezwolenia Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Wojewódzkiego na przeprowadzenie zbiórki publicznej, za jaką uważa się odpłatne rozprowadzenie nalepek okolicznościowych,
2. uzyskanie z Biura Emisji Znaczków i Handlu Filatelistycznego CZPP zezwolenia na stosowanie kasownika okolicznościowego,
3. przedłożenie stanowiska ZG PZF na temat imprezy,
4. przedstawienie stanowiska dotyczącego roli i współpracy DOP w Szczecinie.
A oto wyjaśnienie:
ad 1. władze harcerskie stwierdziły, że nie potrzebują zezwolenia UW na sprzedaż nalepek, gdyż pozwalają na to inne przepisy ogólne, regulujące działalność ZHP oraz szczegółowe wyjaśnienie Urzędu Skarbowego w Słupsku, zawarte w piśmie KSP-II-733-14/93. Członkiem komitetu Organizacyjnego był m.in. Wojewoda Słupski, który nie miał żadnych zastrzeżeń do legalności imprezy,
ad 2. stempel okolicznościowy był zatwierdzony dużo wcześniej przez CZPP i przechowywany przed imprezą przez DOP w Szczecinie, a następnie przez RUP, a w końcu przez UP w Łebie,
ad 3. pozytywną opinie o imprezie wyraził członek ZG PZF z okręgu koszalińskiego, władze ZG PZF w Koszalinie i jego prezes oraz inni działacze PZF,
ad 4. akceptacja poczty i jej współudział w imprezie były oczywiste. To właśnie DOP w Szczecinie pomogła załatwić stempel okolicznościowy. Ona też wystąpiła faksem z 29.04.1993 do CZPP o formalną zgodę na imprezę. RUP w Słupsku wydał dla imprezy specjalną kartę pocztową, a jego pracownicy wraz z pracownikami UP w Łebie przygotowali specjalne stoisko pocztowe i współpracowali z organizatorami poczty harcerskiej. Przytoczone fakty dowodzą, że rola poczty była duża, a współpraca wszechstronna. Biorąc pod uwagę powyższe tezy, Poczta Polska brała udział w Poczcie Harcerskiej i impreza była legalna.
Organizatorem była 18 Harcerska Drużyna Obrony Wybrzeża „FORT”. Odpowiedzialnymi z ramienia ZHP byli Krzysztof Siwka I Michał Kozłowski, zaś pomysłodawcą i współorganizatorem był Piotr Pelczar.
Przygotowano projekty koncepcyjne nalepki oraz stempli harcerskich. Pierwsze nalepki wykonane były techniką linorytu na papierze kredowanym o formacie A4, po 25 nalepek w arkuszu. Odbitki były zamazane i słabo czytelne. Nie zyskały one aprobaty i nie dopuszczono ich do użycia. Dołączono po 1 sztuce nalepki czerwonej lub niebieskiej do każdego Katalogu Wystawy Filatelistycznej. Nakład katalogu wynosił 75 sztuk. Ponadto zachowano po 2 arkusze nalepek czerwonych i niebieskich, z czego po jednym arkuszu czerwonym i niebieskim otrzymało Muzeum Poczty i Telekomunikacji. Organizatorzy otrzymali także po jednym arkuszu. Łącznie istnieje więc 87 nalepek linorytowych czerwonych i 88 niebieskich.
Przygotowano kolejny projekt komputerowy oraz pieczątkę polimerową nalepki definitywnej. Odbitki próbne wykonane w pięciu barwach były wyraźne i zostały zaakceptowane.
W prostokątnej ramce o wymiarach 24,5x 40,5 do 41,0 mm umieszczono napisy: „Harcerska / Poczta Balonowa”, „4.000 zł” i „Łeba 29.05.93” oraz rysunek balonu.
Sporządzono cztery arkusiki prób, odbijając zaakceptowany wzór nalepki na arkusiku papieru o formacie 148x70 mm w kolorze czerwonym, zielonym, niebieskim, czarnym i fioletowym, po czym dopiero przystąpiono do wykonywania nakładu przeznaczonego do sprzedaży.
Łącznie wykonano 840 nalepek czerwonych (do naklejenia na koperty) i 649 niebieskich (do naklejenia na karty pocztowe i widokówki). Odciski wykonano na papierze kredowanym w dwóch wariantach:
- w ozdobnych arkusikach po 3 sztuki czerwone i 3 sztuki niebieskie, ułożone w szachownicę, w nakładzie 80 arkusików, czyli po 240 nalepek w każdym kolorze,
- porozcinane na pojedyncze nalepki i dla wygody Poczty Harcerskiej, w nakładzie 600 sztuk czerwonych i 400 sztuk niebieskich.
Sprzedano po 120 nalepek czerwonych i niebieskich w arkusikach o numerach 0000001-000040 oraz luzem 215 nalepek czerwonych i 197 niebieskich. Arkusiki o numerach 000041-000045 przekazano do Muzeum Poczty i Telekomunikacji, zaś o numerach 000046-000050 sprezentowano organizatorom. Pozostałe arkusiki i niesprzedane pojedyncze nalepki zniszczono. Łącznie istnieje więc 365 nalepek czerwonych i 347 niebieskich. W arkusikach zachowała się niewielka część, gdyż ze sprzedanych 40 sztuk wiele o najniższych numerach rozcięto i wykorzystano do przesyłek.
W każdym katalogu umieszczono jedną zieloną odbitkę nalepki opatrzoną napisem „WZÓR”. Istnieje 75 takich nalepek. Nie miały one mocy obiegowej dla przesyłek Poczty Harcerskiej.
Arkusik nalepek definitywnych. W górnym rzędzie nalepki: Czerwona, niebieska i czerwona, w dolnym: niebieska, czerwona i niebieska. Po prawej stronie odbitka stempla informacyjnego w kolorze zielonym w prostokątnej ramce o wymiarach 55,5x16,5 mm z napisem: „DOSTARCZONO POCZTĄ/HARCERSKĄ NA TRASIE/ŁEBA-WICKO/29 MAJA 1993” i rysunek lilijki harcerskiej.
Stosowany był również inny stempel – datownik w ośmiokątnej ramce o długości i wysokości po 25 mm z napisem „PH/29 V 93/ŁEBA”.
Przygotowano także nadruki komputerowe na 280 kopertach w 6 typach:
a) duży balon z literami ZHP i duże napisy „Harcerska/Poczta Balonowa”, Łeba 29.05.93,
b) mały balon, małe napisy j.w. bez liter ZHP, gondola czarna, lilijka biała,
c) mały balon, bez dolnego napisu i liter ZHP, gondola czarna, lilijka biała,
d) mały balon, małe napisy j.w., bez liter ZHP, gondola kropkowana, lilijka biała,
e) mały balon, małe napisy j.w., bez liter ZHP, gondola kropkowana, lilijka czarna,
f) mały balon, małe napisy j.w., bez liter ZHP, gondola czarna, lilijka kropkowana.
Z okazji wystawy filatelistycznej i poczty balonowej Poczta Polska przygotowała:
- stempel okolicznościowy o treści „Wystawa Filatelistyczna / Sport - Łeba’93 / Łeba / 1993’05’29” z rysunkiem piłki, fal morskich i herbem Łeby. Na stoisku pocztowym stempel ten był odbijany tylko w kolorze czarnym, natomiast w katalogach odbito go w kolorze fioletowym,
- okolicznościową kartkę pocztową bez znaczka w nakładzie 5000 sztuk, wydaną przez RUP w Słupsku. Kartkę wydrukowano w kolorze niebieskim (balon i pałac) i czerwonym (pozostałe elementy kartki). Kolor niebieski występuje w dwóch odmianach: jasnoniebieski i ciemnoniebieski (granatowy).
Stosowany był także niepocztowy stempel dodatkowy, odbijany w kolorze czarnym lub czerwonym z napisem: mini / Wyścig / Pokoju”. Nie został on przez nikogo zakwestionowany.
Stoisko Poczty Harcerskiej było w dniu 29.05.1993 czynne od godz. 8,00 do 11,00. Przesyłki przyjęte bezpośrednio na stoisku oraz nadesłane wcześniej do przewozu pocztą balonową ponumerowano, a następnie przekazano do stoiska Poczty Polskiej celem skasowania znaczków opłaty stemplem okolicznościowym. Nalepki balonowe ostemplowano datownikiem harcerskim. Odbito harcerski stempel informacyjny.
W taki sposób ostemplowane przesyłki w liczbie 312 sztuk zapakowano w paczkę odporną na uszkodzenia mechaniczne i działanie wody. Do paczki tej przymocowano spadochron otrzymany przez wojska lotnicze z Krakowa.
Meteorolodzy ze Stacji Aerologicznej IMiGW w Łebie przygotowali balon do startu. Był to bezzałogowy balon meteorologiczny, napełniony wodorem. Przesyłkę wraz ze spadochronem zaopatrzono w mały balon pilotażowy i całość podwiązano do balonu głównego. W miejscu połączenia saperzy z Lęborka przymocowali ładunek wybuchowy. W dniu tym panowała pogoda prawie sztormowa. Padał drobny deszcz, wiał silny, zachodni wiatr. Groziło to zboczeniem balonu nad pełne morze lub nad jezioro Serbskie. Na wypadek konieczności wyłowienia przesyłki z wody, dyżur pełnił Łebski klub Żeglarski. Uwzględniając warunki atmosferyczne, poprzez dobór odpowiedniej długości lontu, ustalono czas przelotu na 45-50 sekund. Start balonu nastąpił o godzinie 13,00.
Balon wzbił się i porwany silnym wiatrem, oddalał się szybko z miejsca startu. W odległości około 2 km od niego, ładunek wybuchowy odczepił przesyłkę ze spadochronem i balonem sygnalizacyjnym (pilotażowym), zaś wolny balon główny zniknął po chwili w chmurach. Patrole harcerskie rozstawione w terenie, śledziły lot balonu i opadanie spadochronu. Jeden z zespołów harcerskiego biegu terenowego znalazł przesyłkę na terenie gminy Wicko. Z miejsca znalezienia dostarczono ją do Urzędu Pocztowego 84-352 w Wicku.
Przesyłki zostały tam ostemplowane datownikiem odbiorczym UPT Wicko * A * 93.-5.29.14 i przekazane drogą pocztową do dalszej ekspedycji, do adresatów.
Stemple poczty balonowej i pieczątkę służącą do wykonania nalepek zniszczono przez wycięcie rowków zniekształcających i przekazano wraz z innymi pamiątkami do Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu.
Dochód z Harcerskiej Poczty Balonowej został wykorzystany na dofinansowanie letniej akcji wypoczynku.
Kartki balonowe w odmianie jasnej bez i ze stemplem „mini wyścigu”.
Kartki balonowe w odmianie ciemnoniebieskiej bez i ze stemplem „mini wyścigu”.
Koperty balonowe z różnymi nadrukami balonów.
Niezaakceptowana odbitka linorytowa czerwona, która została wykonana ręcznie w ilości 75 sztuk, a dla której również jest miejsce w Katalogu Wystawy Filatelistycznej "SPORT - ŁEBA '93" wraz z programem imprez towarzyszących.
